ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ

ရင္ဘတ္ေအာင့္တာ ႏွလံုး ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာတခုပါ။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ရင္ဘတ္အလယ္တည့္တည့္ေနရာက ဆြဲညႇစ္ထားသလို ေအာင့္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းရဲ႕ လကၡဏာပဲ။ ေအာင့္တာနဲ႕တြဲျဖစ္တာက ရင္တုန္၊ေမာပန္းလြယ္တာနဲ႕ ေက်ာေခၽြးေထြက္တာ။ တခ်ိဳ႕က ေဇာေခၽြးျပန္တယ္ဆရာရယ္တဲ့။ ဒီေဇာေခၽြးျပန္ရင္ ၾကည့္တဲ့ဆရာဝန္က စဥ္းစားရၿပီ။ တခ်ိဳ႔က တေနကုန္ဟိုက္ေနတတ္တယ္။ အထိုင္အထ မိုက္ခနဲ မူးသြားတတ္တာ၊ဘယ္ဖက္ပခံုးကစၿပီး လက္ညွိးထိ ကိုက္တာျဖစ္ရင္ေတာ့ သတိထားပါ၊ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခါတရံ ကုတ္က်ီးေပါင္းကေနလည္း ျဖစ္တတ္လို႕ ခြဲျခားရခက္တယ္။

 အခုေခတ္မွာ ေရာဂါေတြက စံုတယ္။ မေသခ်ာရင္၊လိုအပ္တယ္ထင္ရင္ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈလုပ္ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါက အသက္နဲ႕အနီးဆံုးျဖစ္လို႕ ပိုဂ႐ုစိုက္ရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါဟုတ္၊မဟုတ္ လကၡဏာတခုတညိး ၾကည့္ေျပာလို႕မရပါဘူး။ ေသခ်ာေအာင္ ေသြးစစ္၊ဆီးစစ္၊ဓာတ္မွန္႐ိုက္တာမ်ိဳးလုပိရတယ္။ အီးစီဂ်ီကေတာ့ ႏွလံုုးေရာဂါသည္တိုငိး မျဖစ္မေနလုပ္ရတယ္။  

ႏွလံုးဟာ ကိုယ္တြငိးအဂၤါေတြထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးပဲ။ လူတေယာက္ဟာ အသက္မရႈပဲေနခ်င္ေနႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ႏွလံုးမခုန္ဘဲေနလို႕မရဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သတိလစ္ေနတဲ့လူနာတေယာက္ လႈပ္ရွားမႈမရွိတဲ့အခါ  ႏွလံုးခုန္ဖို႕အရင္ဆံုး ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ရတယ္။ တျခားေရာဂါေတြရွိရင္ေတာင္ ႏွလံုးကို ဦးစားေပးကုရတာထံုးစံပဲ။ ေျပာေတာ့သာ ႏွလံုး၊ တကယ္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ သူကတလံုးတည္းရွိတာ။ ဒီတလံုးတည္းေသာ ႏွလံုးနဲ႕ ေသြးေၾကာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းအသီးသီးကိုပို႕ေပးရတာ။ ကားအင္ဂ်င္နဲ႕ ႏိႈင္းရင္ လူေတြပိုျမင္လိမ့္မယ္။ ကားမွာ အင္ဂ်င္က အေရးႀကီးသလို လူမွာလည္း ႏွလံုးကအေရးႀကီးတယ္။ ႏွလံုးက ေသြးေၾကာေတြကို လည္ပတ္ေစတယ္။ ေသြးထဲမွာ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓာတ္ေတြပါတယ္။ သူတို႕ကို ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း အသီးသီး ဆိီေရာက္ဖို႕ ႏွလံုးကလုပ္ေဆာင္ေပးရတယ္။ 

ေသြးလည္ပတ္မႈကို စတင္သိရွိခဲ့တာ ဝီလီယံဟာေဗးဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္ပါ။ သူကႏွလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္ပံုကို ရွင္းျပခဲ့တယ္။ ႏွလံုးက pump လို ညႇစ္ၿပီး ေသြးေတြကို ပန္းထုတ္ေပးတယ္။ အဲဒီေသြးေတြက ေသြးလႊတ္ေၾကာကေန သယ္ေဆာင္ေပးၿပီး capillaries ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာေတြ ေရာက္လာတယ္။  အဲဒီမွာ ေကာင္းတာေတြယူ၊မေကာင္းတာေတြကို ျပန္ေပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္တယ္။ ေကာင္းတာတဆိုတာ ေအာက္စီဂ်င္ကို ေျပာတာ၊ မေကာင္းတာက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္။ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာက အလဲအလွယ္လုပ္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ျပန္သယ္လာတာက ေသြးျပန္ေၾကာ(vein)ပဲ။သူကေန ႏွလံုးျပန္ေရာက္လာတယ္။ ႏွလံုးကလည္း ၾကာၾကာလက္မခံဘူး။ အဆုတ္ကိုသြားတဲ့ေသြးေၾကာဆီပို႕ၿပီး အဆုတ္ကရႈသြင္းလို႕ဝင္လာတဲ့ေအာက္စီဂ်င္နဲ႕ အလဲအလွယ္လုပ္တယ္။ သန္႕တဲ့ေအာက္စီဂ်င္ပါတဲ့ ေသြးလြတ္ေၾကာက ရဲေနၿပီး မသန္႕တဲ့ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါရင္ နညိးနညိးမဲေနတယ္။ အဆုတ္ရဲ႕တာဝန္က ေအာက္စီဂ်င္ကို ရႈသြင္းၿပီး ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ထုတ္ဖို႕ပဲ။ ႏွလံုးက ကူညီၿပီးအလုပ္လုပ္မွ ဒီျဖစ္စဥ္က ၿပီးေျမာက္တယိ။ ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားရင္ ေသြးလိုအပ္မႈမ်ားလို႕ ႏွလံုးကလည္း ပိုလႈပ္ေပးရတယ္။ႏွလံုးခုန္ျမန္တာနဲ႕အမွ် အနညိးနဲ႕အမ်ား အသက္ရႈျမန္လာတတ္တယ္။ 

ႏွလံုးဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္လို႕ ေအာက္စီဂ်င္လိုပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းရင္ ႏွလံုးမွာ  ေအာက္စီဂ်င္ျပတ္ေတာက္လာပါတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္ျပတ္ေတာက္တဲ့ လကၡဏာက ႏွလံုး ရွိတဲ့ရင္ၫြန္႕အလယ္မွာ ေအာင့္လာတယ္။ ဒီလိုလကၡဏာ ျဖစ္လာရင္ မဟုတ္မွလြဲ၊ႏွလံုးက ျဖစ္ဖို႕မ်ားေနၿပီ။ ဆရာဝန္နဲ႕ ျပပါေတာ့။ 

ႏွလံုးက မ်ိဳး႐ိုးနဲ႕လည္း ဆိုင္တတ္တယ္။ အသက္(၅၀)ေက်ာ္တာနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ပိုမ်ားလာၿပီ။ အေရွ႕တိုငိးသားေတြက အေနာက္တိုင္းသားေတြထက္ ၅ႏွစိကေန ၁၀ႏွစ္ထိေစာျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီထဲမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသေတြနဲ႕ အေနာက္ပစိဖိတ္ေဒသေတြက အေသအေပ်ာက္ပိုမ်ားပါသတဲ့။ တကမာၻလံုးအတိုငိးအတာနဲ႕ ၾကည့္ရင္ အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ဝင္ေငြနည္းတဲ့ႏိုငိငံသားေတြက ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ပိုျဖစ္ႏိုင္ေခ်ပိုတယ္လို႕ စစ္တမ္းတခုကဆိုပါတယ္။ႏွလံုးေရာဂါက လူေနမႈပံုစံနဲ႕လညိး သက္ဆိုငိတတ္တယ္။အဝလြန္သူ၊လႈပ္ရွားမႈနည္းသူ၊ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္မ်ားသူဟာ အနည္းနဲ႕အမ်ား ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳ၊စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသူေတြဟာ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ဖို႕ အခြင့္အလန္း ပိုမ်ားတယ္။ စိတ္ခံစားမႈလြန္ကဲသူေတြဟာ သူမ်ားထက္ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ 

တကယ္ေတာ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့အဆင့္ထိ အေၾကာင္းမဟုတ္ေသးဘူး။ ၾကာလာရင္ ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ႏွလံုးႂကြက္သားပုပ္တဲ့အဆင့္(myocardial infarction)ေရာက္လာတာ့မယ္။ ပုပ္ၿပီးသား ႏွလံုးကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မေကာင္းေတာ့ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ႏွလံုးမပုပ္ခင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေစာေစာကုထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစာေစာသိၿပီး ကုရင္ ခံစားရတဲ့လကၡဏာအမ်ားစုက သက္သာလာပါတယ္။ 

ႏွလံုးေရာဂါသည္ေတြမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်ဲ႕ေဆးေတြ အရင္ဆံုး ေပးေလ့ရွိတယ္။ ေသြးခ်ဲ႕ေဆးေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆးေတြက တကယ္လည္း ထိေရာက္တယ္။ ေရာဂါခံစားရသူရဲ႕ ၇၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဒီေဆးေပးၿပီး သက္သာသြားၾကတယ္။ အဆီေၾကာင့္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းရင္ အဆီက်ေဆးေပးၿပီး ကုသရတယ္။ ႏွလံုးသမား အိတ္ထဲေဆာင္ထားရမယ့္ေဆးထဲမွာ အဆီက်ေဆးေတြလည္းပါတယိ။ အဲဒီအဆီက်ေဆးေတြက ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္ကို အဓိကခ်တာပါ။  ေသြးပ်စ္တာရွိရင္ ေသြးက်ဲေဆးေတြေပးၿပီး ေသြးခဲေၾကာင့္ ႏွလံုးမပုပ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးအလုပ္မ်ားရင္ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းခ်တဲ့ေဆးေတြနဲ႕ သက္သာေစတယ္။ ႏွလံုးကို ပိုဆိုးေစတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြရွိရင္ အျမန္ဆံုးကုသပါေတာ့။ ဒီေရာဂါေတြ ေကာင္းေကာင္းထိန္းႏိုင္မွ ႏွလံုးက စိတ္ခ်ရမွာ မဟုတ္လား။ ႏွလံုးသမား အအိပ္ပ်က္အစားပ်က္ အလႈပ္အလက္ မခံပါ၊စိတ္ဖိစီးလို႕မရဘဲ စိတ္ေပ်ာ္ေအာင္ထားရတယ္။ ျမန္မာဇာတ္ကားေတြထဲမွာ ႏွလံုးသမား ေနရာရတယ္။ ဇာတ္နာေအာင္ သူတို႕ပဲလုပ္တတ္တယ္။ အဘြားက ဘာေရာဂါျဖစ္လို႕ ဇာတ္ေပါင္းေစတာလည္း သူတို႕ပဲ မဟုတ္လား။ တခါတရံ ဇာတ္ကို သူတို႕ကပဲ အဆံုးျဖတ္ေပးတယ္။ 

ႏွလံုးေရာဂါရွိသူတိုင္း သတိထားဆင္ျခင္ရမွာေတြရွိတယ္။ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္ေတြ ေခါင္းေျခာက္စရာအလုပ္ေတြ လံုးဝ(လံုးဝ)မလုပ္ပါနဲ႕။ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ရင္အလုပ္ေျပာင္းပါ။ ေန႕စဥ္အားကစားထဲမွာ (လမ္းလွ်ာက္တာ၊ေအ႐ိုးဗစ္) နည္းနည္းစီလုပ္လို႕ရတယ္။ ဝိတ္တက္ေနရင္ ဝိတ္ခ်ပါ။ အစားအေသာက္ထဲမွာ ေရွာင္စရာေတြမ်ားတယ္။ ႏွလံုးသမားေတြအေနနဲ႕ အဆီအဆိမ့္ ၊ဆီးခ်ိဳသမားမွနိရင္ အခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးသမားေတြ အငန္ လံုးဝ ေရွာင္သင့္တယ္။ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႕(monosodium glutamate)ဆိုတာ ဆားဓာတ္တမ်ိဳးျဖစ္လို႕ ႏွလံုးနဲ႕ ေသြးတိုးရွိသူေတြမွာ ေရွာင္ရမယ္။ ေရာဂါသံုးမ်ိဳးလံုးရွိရင္ သံုးမ်ိဳးလံုး တတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ပါ။ ေဆးလိပ္၊အရက္ေသာက္တတ္သူေတြ ျဖတ္ပစ္ဖို႕ႀကိဳးစားပါ။ အထူးသျဖင့္ ေဆးလိပ္၊ေဆးရြက္ႀကီးက အဆိုးဆံုးပဲ။ ဒီထဲမွာ အရက္နည္းနည္းဆီေသာက္တာ က်န္းမာေရးအတြက္ပါဆိုသူေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ မယံုပါနဲ႕။ သူတို႕နည္းနည္းက တျခားႏိုင္ငံေတြက အရက္ခ်ိဳးဆိုသူေတြထက္မသာရင္ သာေနမယ္၊မေလွ်ာ့ပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈကလည္း ႏွလံုးအေပၚသက္ေရာက္ေစလို႕ သတိထားပါ။ ကိုယ့္စိတ္ကိုျပင္၊လိုရင္တရားမွတ္ေပါ့။ မယံုမရွိနဲ႕။  ၂၀၁၂က အေမရိကားမွာ ေလ့လာမႈလုပ္ေတာ့ မိနစ္(၂၀)ခန္႕ တရားက်င့္ၾကံသူဟာ  ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ၄၈ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့နည္းေစတဲ့အေၾကာင္း နာမည္ႀကီး  တိုင္းမ္သတင္းစာက ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ။္

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၂၀.၄.၁၅)