သားသမီးအတြက္ ေမးခြန္းတခု

သုိ႔…

            ေဒါက္တာရွင့္… နန္း ကလဲ မႏၲေလးသူပါ။ ခုေတာ့ ထုိင္းႏုိင္ငံဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕နားမွာ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ နန္းက ဆရာ့ရဲ႕ ေဆးပညာေဆာင္းပါ ဘေလာ့ခ္၊ ေဆးဝါးကမာၻဘေလာ့ခ္ ေတြကုိ မၾကာခဏဝင္ဖတ္ေနသူပါ။ ပုိ႔စ္ ေတြအားလံုးကုိေတာ့ စံုေစ့ေအာင္မဖတ္ရေသးပါ။ နန္းသိခ်င္တာေလးႏွစ္ခုေလာက္ေမးပါရေစ ဆရာ။ တစ္ခုက နန္းရဲ႕ သားသမီးေတြအတြက္ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက နန္းအတြက္ပါဆရာ။

နံပါတ္(၁) က နန္းသမီးေလး အသက္ ၃ ႏွစ္ျပည့္ခါနီးပါၿပီ။ ေမြးၿပီး ၂ ရက္ေနေတာ့ အသားဝါလုိ႔ ေသြးလဲထားရပါတယ္။ မဲေဆာက္ေဆးရံုႀကီးမွာပဲလဲတာပါ။ သမီးက ခုခ်ိန္ထိ မတ္တပ္မရပ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ သူ႔ကုိယ္သူအားျပဳၿပီး ထထုိင္ႏုိင္တာေတာင္ ႏွစ္လ၊ သံုးလပဲရွိပါေသးတယ္။ အသက္ တစ္ႏွစ္နဲ႔ ရွစ္လေလာက္ကစၿပီး လူႀကီးက မၿပီးထုိင္ေပးရင္ထုိင္ႏုိင္ပါတယ္။ ထုိင္ကာစ ကေတာ့ လက္ေလးတစ္ဖက္ေထာက္ၿပီးထုိင္ပါတယ္။ ေခါင္းလဲသိပ္မခုိင္ပါဘူး။ တုန္ခ်ိခ်ိေလးနဲ႔ ခဏခဏလဲ ပက္လက္လန္လဲပါတယ္။ သူ႔ေနာက္ေက်ာဖက္မွာ ေခါင္းအံုးေတြအၿမဲခ်ထားေပးရပါတယ္။ ခုသမီးေလးကုိ နန္းအနားမွာလဲ ေခၚမထားႏုိင္ေတာ့ ျမဝတီၿမိဳ႕မွာ အမတစ္ေယာက္နဲ႔ထားရပါတယ္။ ႏ်ဴထရုိပလက္(စ္) တစ္ေန႔ကုိ (၅ မီလီဇြန္းနဲ႔) တစ္ဇြန္း တုိက္ေနပါတယ္ဆရာ။ နန္းသိခ်င္တာက ကေလးမွာ အသားဝါျဖစ္ရတာ မိခင္ျဖစ္တဲ့နန္းေၾကာင့္လား။ သူေမြးတဲ့အခ်ိန္ ေဘးကုတင္က ကေလးေတြ အသားဝါေၾကာင့္ မီးျပေနရလုိ႔ သူတုိ႔ဆီက ကူးတတ္သလား။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္က အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့လုိ႔လားဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေနာက္ထပ္ ကေလးယူမယ္ ဆုိရင္ေရာ အဲ့လုိမျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားဖုိ႔လုိမလဲဆုိတာလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ကေလးယူဖုိ႔က မေသခ်ာပါဘူး။ အသက္လဲ ငယ္ေတာ့တာမွမဟုတ္တာ။ သိထားခ်င္လုိ႔ေမးတာပါဆရာ။ ေနာက္တစ္ခုရွိေသးတာက သားအႀကီးတစ္ေယာက္လဲ ရွိေသးတယ္ဆရာ။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ပါၿပီ။ သားႀကီးကလဲ စကားေတြ ထစ္တယ္ဆရာ။ အဲ့ဒါဘာေၾကာင့္ပါလဲဆရာ။ ကေလး ႏွစ္ေယာက္လံုးမွာ အဲ့လုိမ်ဳိးေလးေတြရွိေနတယ္ဆုိေတာ့ နန္းမွာ ဘယ္လုိအရာေတြခ်ဳိ႕တဲ့လုိ႔လဲ ဆုိတာသိခ်င္လုိ႔ပါ။ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကူႏုိင္ရင္ကူရေအာင္လုိ႔ပါဆရာ။ သမီးေလးကုိ ႏ်ဴထရုိပလက္(စ္) တစ္မ်ဳိးထဲနဲ႔ လံုေလာက္ပါ႔မလား။ တစ္ျခားဘာေဆးေတြ တုိက္ဖုိ႔ လုိမလဲ။ ေလ့က်င့္ခန္းေတြဘာေတြေရာ လုပ္ေပးဖုိ႔ လုိမလား။ ဘယ္လုိေလ့က်င့္ခန္းမ်ဳိး လုပ္ေပးရမလဲ။ (ခုေတာ့ တန္းကုိ ကုိင္ၿပီး ထုိင္ထ လုပ္ခုိင္းေနပါတယ္။ ေရခ်ဳိးခါနီးတုိင္း ေရပံုးႏႈတ္ခမ္းကုိ ဆြဲၿပီး ထုိင္ထလုပ္ခုိင္းပါတယ္။) သားသားကုိေရာ ဘာေဆးေတြတုိက္ရမလဲဆုိတာလဲ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးဖုိ႔လုိအပ္ရင္ ဘယ္လုိေလ့က်င့္ခန္းမ်ဳိးလုပ္ေပးရမလဲဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

နံပါတ္(၂)က နန္းအသက္ ၃၂ ႏွစ္ျပည့္ခါနီးပါၿပီ။ ေနာက္ႏွစ္ ၂၀၁၅ ကစၿပီး နန္း သားသတ္လြတ္စားမယ္လုိ႔ ရည္ရြယ္ထားလုိ႔ပါ။ နန္းရဲ႕အလုပ္က ရံုးအလုပ္ဆုိေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႕မွာ တစ္ေနကုန္ ထုိင္ေနရပါတယ္။ လူမပင္ပမ္းေပမဲ့ တခါတရံေတာ့ စိတ္ပင္ပမ္းပါတယ္။ ၾကာလာေတာ့ အေညာင္းမိ ဇက္ေၾကာတက္၊ ေခါင္းခဏခဏကုိက္ (တစ္လကုိ သံုးေလးႀကိမ္ေလာက္ ေခါင္းကုိက္တတ္ပါတယ္။) တာေတြလဲရွိပါတယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာလဲပါတာေပါ႔။ အဲ့ဒီအတြက္ ျဖည့္စြက္ေဆးေတြစားဖုိ႔ လုိအပ္မယ္ဆုိရင္ စားခ်င္ပါတယ္။ စားရမဲ့ေဆးအမည္ေတြကုိလဲ ၫႊန္ျပေပးေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ မနက္တုိင္း ေယာဂ ေလ့က်င့္ခန္းကုိ မိနစ္၂၀ နာရီဝက္ေလာက္ ႀကိဳးစားၿပီးလုပ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ၿပီးေတာ့ အသားမစားတဲ့အတြက္ ဘယ္လုိအစားအစာမ်ဳိးေတြ ဦးစားေပးစားသင့္တယ္ဆုိတာမ်ဳိးလဲဲ ဆရာ့ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ကုိ ရခ်င္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာႏွစ္စတုန္းက ဥပုသ္ေန႔တုိင္း ဥပုသ္ေစာင့္ပါတယ္ဆရာ။ စက္ရံုက ထမင္းစားခ်ိန္ ၁၂ ခြဲ ၁ ခြဲဆုိေတာ့ မနက္စာပဲစားျဖစ္ၿပီး တစ္ေနကုန္ထမင္းမစားမိတဲ့သေဘာမ်ဳိးျဖစ္သြားတာေပါ႔။ ၁၁ နာရီခြဲေလာက္ဆုိရင္ေတာ့ မုိင္လုိတုိ႔ ႏြားႏုိ႔တုိ႔ ေသာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းေတာ့ ဥပုသ္ေန႔ေတြမွာ ဥပုသ္မေစာင့္ေတာ့ပဲ အလုပ္ပိတ္ရက္တနဂၤေႏြေန႔ေတြမွာပဲ ဥပုသ္ေစာင့္ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ပဲလား။ လူကပဲ အထုိင္မ်ားလုိ႔လား။ အသက္ပဲ ရလာလုိ႔လားမသိ ခုတေလာ ေတာ္ေတာ္ေလးဝလာတယ္ဆရာ။ ၿပီးေတာ့ ဆံပင္ေတြလဲ တအားကြၽတ္လာတယ္ဆရာ။ ကြၽတ္တာမွ တစ္အိမ္လံုးမွာ နန္းဆံပင္ေတြပဲ။ အလုပ္မွာလဲ နန္းထုိင္တဲ့ေနရာတဝုိက္မွာ နန္းဆံပင္ေတြ မြမြက်ဲပဲ ဆရာ။ ေခါင္းၿဖီးတဲ့အခ်ိန္ ေခါင္းေလွ်ာ္တဲ့အခ်ိန္ေတြဆုိလဲ အေထြးလုိက္ အဆုပ္လုိက္ပဲဆရာ။ တစ္ပတ္မွာ ၂ ခါပဲေခါင္းေလွ်ာ္ေပမဲ့ တစ္ပတ္ ၁ ခါသန႔္ရွင္းေရးလုပ္တဲ့ ေရခ်ဳိးခန္းေရထြက္ပုိက္မွာ နန္းရဲ႕ဆံပင္ေထြးဟာ သံပုရာသီးအလတ္စား တစ္လံုးစာေလာက္ကုိ ရွိတယ္ဆရာ။ ဒါက နန္းရဲ႕အေျခအေနနဲ႔ နန္းအတြက္သိခ်င္တဲ့ အရာေတြပါ။

နန္းေမးတဲ့အရာေတြ လုိအပ္တာရွိရင္လဲ ျဖည့္စြက္ၿပီးေျဖေပးပါဆရာ။ နန္းေမးတဲ့ေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ တုိက္ဆုိင္တဲ့ ပုိ႔စ္ေတြ ဆရာေရးၿပီးၿပီဆုိရင္လဲ နန္းကုိ လင့္ ပုိ႔ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ နန္းဖတ္ျဖစ္ေအာင္သြားဖတ္ပါ႔မယ္ဆရာ။ ေနာက္ႏွစ္ သႀကၤန္ေတာ့ နန္းမႏၲေလးကုိ ျပန္လာျဖစ္မွာပါ။ အဲ့ဒီအခါက်ရင္လဲ ဆရာနဲ႔ တုိင္ပင္သင့္တာ တုိင္ပင္ရေအာင္ ဆရာဆီကုိ လာခဲ့ပါအံုးမယ္။ လူနာကုိ ေတြ႕ရရင္ လူနာအေျခအေနကုိ ပုိသိႏုိင္မယ္မုိ႔လား။ နန္းရဲ႕သားႀကီးကုိလည္း မႏၲေလးမွာ ကုိရင္ဝတ္ေပးမွာမုိ႔ ဆရာ့ဆီကုိ ေခၚလာျပ ႏုိင္မွာပါဆရာ။ နန္းေရာ မယ္သီလရွင္ဝတ္မွာမုိ႔ နန္းရဲ႕သမီးေလးေတာ့ ဆရာ့ဆီကုိ ေခၚလာျပႏုိင္မွာမဟုတ္ဘူး။ အမွန္ဆုိ နန္းသမီးေလးကုိ ဆရာ့ဆီကုိ ပုိၿပီးေတာ့ ေခၚလာျပခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ နန္းတုိ႔ဒက္ဒီက ခရစ္ယာန္ဆုိေတာ့ နန္းတုိ႔သားအမိ သာသနာ့ အလုပ္လုပ္ၾကတာကုိ ဒက္ဒီမသိေအာင္ လုပ္ရမွာမုိ႔ သမီးေလးကုိေတာ့ ျမဝတီက အမဆီမွာပဲ ထားခဲ့ရမွာ။ နန္းရဲ႕ေမးခြန္းေတြလဲ တအားမ်ားသြားၿပီ။ မအားတဲ့ၾကားက နန္းရဲ႕စာကုိ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ဖတ္ေပးတာ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ့ဆီက ျပန္လာမဲ့ ေမးလ္ကုိ ေမွ်ာ္ေနပါ႔မယ္။ 

ေမတၱာျဖင့္...

နန္း

ေမးထားတာ သံုးပိုင္းရွိတယ္။ သမီးေလးအတြက္၊သားေလးအတြက္နဲ႕ ကိုယ့္အတြက္၊

သမီးအတြက္ အေျခအေန(၂)မ်ိဳးရွိတယ္။ တခုက ၾကီးထြားမႈေနွးေကြးတာနဲ႕ ေနာက္တခုက အသားဝါတာ၊ ေမြးကင္းစျဖစိတဲ့ အသားဝါတဲ့ကိစၥကိုသြားရရင္ မိခင္ေၾကာငိ့ ျဖစ္နိုင္သလို လမေစ့ဘဲေမြးတာ၊ပုိးဝင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဘးကေနေတာ့ မကူးစက္ေစပါ။ ပံုမွန္ကေလးေတြဟာ ေမြးျပီး သံုးရက္ကေန ၁ပတ္အတြငိး ပံုမွန္အားျဖင့္ကို အသားဝါတတ္တယ္။ physiological jaundice ေခၚတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ဘဲ ေမြးျပီး (၃)ရက္အတြင္းဆိုရင္ ABO ေသြးမတဲ့တာ၊Rh ေသြးမတဲ့တာ၊G6PD ဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ေမြးကတည္းက ပိုးဝင္လာလို႕ ျဖစ္တယ္။ စိုးရိမ္ရတယ္။ ေသခ်ာကုရတယ္။ ABO မတဲ့ဘူးဆိုတာ အေမက O ေသြးျဖစိျပီး သားသမီးက A(သို႕)B ေသြးပိုင္ရွင္ေမြးလာရင္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခုက Rh ေသြးမတဲ့တာ။ အေမမွာပါတဲ့ Rhက (-) သားသမီးက (+)ဆိုရင္ ေသြးမတဲ့တာ။ ကေလး က ေရနဲ႕ေဖာင္းသလိုျဖစ္ေနမယ္။ အသားဝါမယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဒုတိယသားသမီးမွာ သြားျဖစ္တတ္တယ္။ G6PDကေတာ့ ေယာက်ာၤးေလးမွာပဲ အျဖစ္မ်ားလို႕ မဟုတ္နိုင္ဘူး။ ျဖစ္နိုင္တာက Rhမတဲ့တာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီမွာ စစ္ရလြယ္တယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ေသြးကိုစစ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ အေျဖက Rh(-)ဆိုရင္ ကေလးအသားဝါတာက Rh မတဲ့လို႕ ျဖစ္တယ္။ ဖ်ားတာရွိရင္ ပိုးဝင္တာလည္း စဥ္းစားရဦးမယ္။ တီဘီေရာဂါ၊တျခားေရာဂါေတြ စစ္ပါ။

အသားဝါတာအတြက္ ကုသနည္း နွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။phototherapyနဲ႕ exchange transfusion ျဖစ္တယ္။ မီးေပးလိုက္ရင္(phototherapy)သက္သာသြားတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေသြးထဲမွာ အဝါဓာတ္ (serum bilirubin >20mg/dl)ဆိုရင္ ေသြးလဲရတယ္။ exchange transfusion လုပ္တယ္ေခၚတယ္။ ခ်က္မွာရွိတဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာကေနလဲရတယ္။ ေသြးလဲတဲ့အခါ သံုးရက္အတြင္းရတဲ့ေသြး၊အိုေသြးကို သံုးတယ္။ 

ေပါင္ျပည့္၊မျပည့္ ေန႕ေစ့လေစ့ ဟုတ္မဟုတ္ကလည္း ကေလးၾကီးထြားမႈေပၚသက္ေရာက္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ဘယ္အရြယ္မွာ ဘယ္ေလာက္ၾကီးထြားသလဲ သိရမယ္။ ေရးျပီးသားရွိတယ္။ ေဆးပညာေဆာင္းပါးမွာ ကေလးသူငယ္ၾကီးထြားဖြံ႔ျဖိဳးမႈဆိုင္ရာ မွတ္တိုင္မ်ားကို ရွာဖတ္ၾကည့္ပါ။ တဆကိတည္းသတင္းေပးရရင္ ေဆးဝါးကမာၻက ဖတ္လို႕ရေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဘေလာ့ခ္ေပးတဲ့ ဆိုက္က ဖ်က္ပစ္လိုက္တာပါ။ သတိထားရမွာက ကေလးအသားဝါတုန္းက ဦးေနွာက္ထိခိုက္လား။ ဒီတခ်က္ဂရုစိုက္ရမယ္။ မိခင္နို႕ (၂)နွစ္ထိ တိုက္ရမယ္။ မတိုက္ခဲ့ရင္ အာဟာရဓာတ္နည္းလို႕ ျဖစ္နုိင္တယ္။ဒီအရြယ္မွာ အဓိကလိုအပ္တာ သံဓာတ္၊ကယ္စီယမ္နဲ႕ ပရိုတင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္း၊အျမစ္ကလီစာ၊ပဲပုပ္၊ႏြားနို႕၊ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး ၊ၾကက္ဥ စတာေတြေကၽြးပါ။ ငါးၾကီးဆီ အားေဆး တိုက္ပါ။ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကည့္ပါဦး။ စကားျပာ၊ေျခလက္ ေကာင္းေကာင္းလႈပ္နိုင္ရင္ သိပ္မစိုးရိမ္ပါနဲ႕။ေစာင့္ၾကည့္ပါ။

(၂)ေနာက္တေယာက္ ကေလး(၁၀နွစ္ကေလး)အတြက္ကေတာ့ မိဘအျပစ္မဟုတ္ပါဘူး။ တခုေတာ့ရွိတာေပါ့။ ပတ္ဝန္းက်င္(ဒါမွမဟုတ္)အတူေနသူထဲမွာ စကားထစ္သူရွိရင္ ေတာ့ သူတို႕ဆီကကူးတာပါ။ ဒီလိုလူမ်ိဳးနဲ႕ စကားမေျပာမိေစနဲ႕။ ေနာက္တခ်က္က အားငယ္မႈ၊စိတ္ဖိစီးမႈတခုခုရွိလို႕ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ကေလးေတြမွာေတာ့ အျဖစ္နည္းတယ္။ ကေလးအမ်ားစုက လူပ်ိဳအရြယ္ေရာက္ရင္ သူ႕အလိုလို ျပန္ေကာင္းသြားတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္ျဖစ္ ငယ္စဥ္ကတည္းက ေျပာင္းလဲဖို႕ ၾကိဳးစားသင့္တယ္။ မိဘလုပ္သူက စိတ္ရွည္ရွည္ေျပာင္းလဲေပးနိုင္ရင္ရပါတယ္။ စကားမထစ္ေအာင္ျပုျပင္ၾကည့္ရေအာင္မွာ ဖတ္ပါ။ ေဆးဝါးကမာၻဘေလာ့ခ္ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ ေဆးဝါးေတြကို ကၽြန္ေတာ့္ ေဖစ့္ဘြတ္ fan pageမွာ တင္ေပးထားပါတယ္။ လိုတာရွိရင္ ေဖစ့္ဘြတ္ကတဆင့္ ဝင္ေမးလို႕ရပါတယ္။ 

(၃)သတ္သတ္လြတ္စားတာ ေဆးပညာအရေကာင္းတာ ရွိသလို ဆိုးတာလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ အသားမစားတဲ့အတြက္ ပရိုတင္းကေနျဖစ္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီထုတ္လုပ္မုက္ု ထိခိုက္ေစတာမ်ိဳး၊ခုခံအားက်ဆင္းတာ၊ပိန္သြားတာမ်ိဳး၊လက္သည္း၊ေျခသည္း၊ဆံပင္ကၽြတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္နုိင္တယ္။ တဖက္ကေတာ့ အသားအေရစိုေျပေစျပီး က်န္းမာေရးနဲ႕ ညီညြတ္ေစတယ္။ အသက္(၃၀)ေက်ာ္ျဖစ္လို႕ သက္သက္လြတ္ စားလို႕ရတယ္။ ျဖည့္စြက္စာ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ပရိုတင္းတမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ထည့္စားသင့္တယ္။ ေနာက္ဒန့္သလြန္သီး ထည့္စားပါ။ သံဓာတ္၊သြပ္ဓာတ္၊ဗီတာမင္ဘီ၊ဘိုင္အိုတင္ စတာေတြ ေသာက္ပါ။ အားေဆးထဲမွာ axiona လုိမ်ိဳးေသာက္နိုင္တယ္။ ဆံပင္အတြက္ Biotin 5mg တေန႕ တၾကိမ္ (၆)လေသာက္ၾကည့္ပါ။ အာရံုေၾကာေဆး betex(သို႕)neurobion နွစ္ၾကိမ္ ေသာက္ပါ။ ဝတာကေတာ့ တားေဆး၊စိတ္ဖိစီးမႈ၊လုပ္ငန္းေၾကာင့္ လႈပ္ရွားမႈနည္းရာကေနျဖစ္နိုင္တယ္။ ဝတာ၊ဆံပင္ကၽြတ္တာ အကုန္လံုးက ေဟာ္မုန္းနဲ႕ ဆိုင္ဖို႕မ်ားတယ္။ ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္းအတြက္ ဆံႏြယ္ျပဳျပင္လွခ်င္သူမ်ားကို ရွာဖတ္ပါ။ အဆင္ေျပမယ္လို႕ ေမွ်ာ္မွန္းပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံသား၊တိုင္းရင္းသားမ်ား ဘယ္ေရာက္ေရာက္ က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၄.၁၂.၁၄