Protinet အမိုင္နိုအက္ဆစ္ အားေဆး

ဆရာprotinet အားေဆးအေၾကာင္ေလးသိခ်င္လို႕ပါ။

protinet ဆိုတာ ပရိုတင္း အသားဓာတ္ အားေဆးတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ပိုတိက်ေအာင္ေျပာရင္ အမိုင္နိုအက္ဆစ္ ျဖစ္တယ္။ အမိုင္နိုအက္ဆစ္ဆိုတာ ပရိုတင္းဓာတ္ရဲ႕ အေျခခံအုပ္ျမစ္ ျဖစ္တယ္။ ဆဲလ္နဲ႕ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ အက္တမ္နဲ႕တူတယ္။ အက္တမ္ေတြေပါင္းစပ္ျပီးမွ ဆဲလ္တခုျဖစ္ရတယ္။ အဲလိုပဲ အမုိင္နိုအက္ဆစ္ေတြ စုေပါင္းျပီး ပရိုတင္းဆ္ုတာ ျဖစ္လာတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ဖို႕ ပရိုတင္းက အေရးၾကီးတယ္။ တရားသေဘာ ရုပ္၊နာမ္နဲ႕ ႏိႈင္းယွဥ္ရရင္ ရုပ္ခႏၶာၾကီးက ပရိုတင္းေတြ ဖြဲ႕စည္းျပီး ျဖစ္လာရတာပါ။ရုပ္ခႏၶာ ၾကီးထြားဖြံ႔ျဖိဳးမႈအတြက္ ပရိုတင္းက အေရးပါတယ္။ ဒီအတြက္ ပရိုတင္းအားေဆးဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။ 

ပရိုတီးနက္(protinet)က ခႏၶာကုိယ္ေသးေကြးသူ၊အသားအစားနည္းသူ၊သက္သက္လြတ္သမားေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ အသားဓာတ္ကုိ ျဖည့္ေပးတယ္။ အားကစားသမားေတြမွာလည္း ၾကြက္သားထုထည္ မ်ားေအာင္ေပးတတ္ၾကတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ နာတာရွည္ေရာဂါသည္အတြကိ ညြန္ၾကားေလ့ရွိတယ္။ အဖ်ားေရာဂါ၊ေသြးေပါင္က်တဲ့အခါ ပရိုးတင္းဓာတ္က ပိုလိုအပ္တယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ခုခံအားဆိုတာ ပရိုတင္းက ျဖစ္လို႕ပါ။ ခုခံအားက်ဆင္းသူေတြမ်ာလည္း ေပးေလ့ရွိတယ္။ နို႕တိုက္မိခင္သည္ေတြ အစားအေသာက္ပ်က္ရင္ လိုအပ္တဲ့ ပရိုတင္းက္ုိ ေဆးေသာက္ျပီး ရရွိေစတယ္။ ေဆးေတြရဲ့ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး(ဥပမာ ကင္ဆာေဆး၊စတီးရြိဳက္အေရာင္က်ေဆး၊ခုခံအားနွိမ္တဲ့ေဆး)ေတြကို ကာဗာျဖစ္ဖို့လည္း သံုးတယ္။ ေသြးေပါင္တက္ေအာင္လည္း သံုးနိုင္တယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ အစားအေသာက္ပ်က္သူေတြမွာလည္း သံုးတယ္။ အိပ္ရာထဲလဲေနသူေတြမွာလည္း သံုးနိုင္တယ္။ ေျပာရရင္ လိုအပ္တဲ့အေနအထားမွာ ဆရာဝန္က လိုအပ္သလိုေပးတာျဖစ္တယ္။ 

ေဆးမွာပါဝင္တာေတြက-

-Isoleucine 35 mg, 

-leucine 60.2 mg, 

-lysine HCl 54.95 mg, 

-phenylalanine 35 mg, 

-threonine 28 mg, 

-valine 42 mg, 

-cysteine HCl 7 mg, 

-alanine 21 mg, 

-glutamine 140 mg, 

-glycine 21 mg, 

-histidine HCl 28 mg, 

-proline 112 mg, 

-serine 35 mg, 

-tyrosine 37.45 mg

အမိုင္နိုအက္ဆစ္မွာ essential နဲ႕ non essential ဆိုျပီး ရွိတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က မထုတ္နိုင္တာကို အျပင္က ျဖည့္ရတယ္။  ျဖည့္တင္းဖို့လိုအပ္တာေၾကာင့္ essential amino acid လို႕ေခၚပါတယ္။ ဆုိလိုခ်င္တာက အစားအေသာက္လို၊ေဆးဝါးလိုမ်ိဳးကတဆင့္ ပါဝင္ေစရတယ္။ essential အမိုင္နိုအက္ဆစ္ (၈)မ်ိဳးရိ္ွတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း (၉)မ်ိဳးတဲ့။ protinet မွာ essential amino acid ေတြ ထည့္ထားတယ္။ histidine, isoleucine, leucine, lysine, methionine, phenylalanine, threonine, tryptophan and valineစတာေတြ ျဖစိတယ္။ ကေလးေတြၾကီးထြားဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အမိုင္နိုအက္ဆစ္ေတြက arginine, cysteine and tyrosine ေတြ ျဖစ္တယ္။

ေဆးကို ဘယ္လိုေသာက္လဲ

ေဆးက sustained-release ထိန္းခ်ဳပ္ျပီး အာနိသင္ရတာျဖစ္လို့ ပံုမွန္အားျဖင့္ တလံုး တၾကိမ္ပဲ ေသာက္ၾကတယ္။ လိုအပ္ရင္ ေဆးပမာဏ ပိုတင္လို႕ရေသးတယ္။ အမ်ားစုက ၾကာရွည္ေသာက္ခိုင္းတယ္။ ေရတို တရက္၊နွစ္ရက္ နဲ႕အာနိသင္ထူးျခားမႈမရွိဘူး။ လခ်ီ တခါတရံ နွစ္ခ်ီျပီး စြဲေသာက္ရတတ္တယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း ရွိပါတယ္။

-ဝိတ္တက္တာ

-BUN မ်ားတာ

-ဆိုဒီယမ္နည္းတာ

-ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္တာ

-ဝမ္းသြားတာ

-ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္တာ

-ဗိုက္တင္းသလိုေနတာ

သတိျပဳစရာေတြေတာ့ ရွိေသးတယ္။ ဆီးထဲမွာ ketoneပါတဲ့လူနာေတြမွာ သတိထားေပးရတယ္။ ပရိုးတင္းမ်ားလို႕ ျဖစ္နိုင္သလို ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ဆီးလို့လည္း ျဖစ္နိုင္ျပန္တယ္။ အသားစားမ်ားသူ(သို့)ပရိုတင္းေဆးေသာက္သူေတြမွာ ေသြးအေျဖေျပာင္းလဲနိုင္တယ္။ ေသြးထဲမွာ creatinine မ်ားေနရင္ ပရိုတင္းေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ဆီးစစ္လို့ ပရိုတင္းအထြက္မ်ားတာ အေပၚက အဝင္မ်ားလို႕ျဖစ္နိုင္တာလည္း သတိျပဳရတယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၆.၉.၁၄