က်ီးေပါင္းတက္ျခင္း

ေမြးကင္းစ ကေလးတေယာက္မွာ အရိုးေပါင္း ၂၇၀ေလာက္ ရွိပါတယ္။ အသက္အရြယ္ တျဖည္းျဖည္းရလာေတာ့ အရိုးေတြတခုနဲ႕ တခုေပါင္းစပ္လာျပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ၂၀၆ရိုးေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ ဒီထဲမွာမွ လူ႕ခႏၶာကိုယ္တခုလံုးကို ေထာက္ပံ့ထားတဲ့ အဓိကအရိုးကေတာ့ ေက်ာရုိးဆစ္မၾကီး(spinal column) ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာရုိးဆစ္ဆိုတာ အရိုးဆစ္ေပါင္း ၃၃ခုနဲ႕ တြယ္ဆက္ထားျပီး ကုပ္ကေန ျမီးေညာင့္ရုိးထိ ၂၈လက္မေလာက္ ရွည္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွားမႈအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့အရုိးျဖစ္သလို ဒုကၡအေပးနိုင္ဆံုး အရိုးလည္းျဖစ္တယ္။ 

ခႏၶာေဗဒကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ အရုိးေတြဟာ အုတ္ခဲေတြ စီထားသလို တခုနဲ႕ တခုထပ္ေနတယ္။ ၾကားထဲမွာ အဂၤေတလိုမ်ိဳး ၾကားခံ intervertebral discဆိုတာက ခံေပးထားရတယ္။ ကူရွင္သေဘာ ဖိအားကို အလိုက္သင့္ထိန္းေပးဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ အရိုးေတြကို တည္ျငိမ္ေနေအာင္၊ျမဲျမံေနေအာင္ တြယ္ဆက္ေပးရတာက အရြတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဆစ္ကေတာ့ လႈပ္ရွားနိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးသလို လႈပ္ရွားမႈကိုလည္း ကန္႕သတ္ေပးတယ္။ ၾကြက္သားေတြကေတာ့ အရုိးအဆစ္ေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေက်ာရုိးဆစ္ေတြရဲ႕ အလယ္မွာ spinal cord ေခၚတဲ့ အာရံုေၾကာမၾကီးတေခ်ာင္းက ျဖတ္သြားတယ္။ အဲဒီေက်ာရုိးမရဲ့ တဖက္တခ်က္စီက ထြက္လာတဲ့ အာရံုေၾကာေသးေသးေလးေတြက ခံစားမႈနဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ျဖစ္ေစတယ္။  အသက္အရြယ္ၾကီးရင့္လာတဲ့အခါ အရုိးေတြၾကားမွာရွိတဲ့ intervertebral disc ၾကားခံလႊာက ကၽြတ္ဆတ္လာတယ္။ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အဖိနွိပ္ခံထားရတာေၾကာင့္ ၾကားခံလႊာက ျပားခ်ပ္လာပါတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ အဆစ္ေတြ ကၽြံျပီး အထဲမွာရွိတဲ့ ေက်ာရုိးမ(သုိ႕) ေက်ာရိုးက ထြက္လာတဲ့ အာရုံေၾကာေတြကို သြားဖိျပီး က်ီးေပါင္းရဲ႕ လကၡဏာေတြ ခံစားလာရတယ္။ 

ကုပ္မွာျဖစ္ရင္ ကုပ္က်ီးေပါင္း(cervical spondylosis)လို႕ ေခၚပါတယ္။ က်ီးေပါင္းေၾကာင့္ လက္ျပင္ေအာင့္သလို တင္းျပီး နာက်င္ေနတတ္တယ္။ ပခံုးကေန လက္ေခ်ာင္းေတြထိ အပ္နဲ႕ ထိုးသလို တစစ္စစ္ ထံုက်ဥ္ေနတာလည္း ရွိတယ္။ ဘယ္ဖက္လက္မွာျဖစ္ရင္ နွလံုးေရာဂါနဲ႕ မွားတတ္တယ္။ ကုပ္က်ီးေပါင္းကေန အာရံုေၾကာမ spinal cordကို သြားထိရင္ cervical myelopathy ဆိုတာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရာဂါက ပိုဆိုးလာတယ္။ ေက်ာရိုးအထက္အာရံုေၾကာအရင္းပိုင္းကို ထိခိုက္လို႕ ခႏၶာကုိယ္ေအာက္ပိုင္းမွာ အားနည္းလာတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာရုိးကေထာက္ပံ့တဲ့ ေျခေထာက္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ တည္ျငိမ္မႈကို ထိခိုက္ေစတယ္။  ေျခေထာက္အားယုတ္လာသလိုျဖစ္ျပီး အေၾကာေတြ ေတာင့္တင္း ေလးလံလာတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ပံုမမွန္ပဲ ယိမ္းယိုင္ေနတယ္။ ျဖစ္တဲ့ပံုစံက ဒူးအဆစ္ေရာင္တာနဲ႕လည္း မွားတတ္တယ္။ ညဖက္ ဆီးမၾကာခဏသြားတာ ေက်ာမွာရွိတဲ့ အာရံုေၾကာမၾကီးေပၚသက္ေရာက္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ မကုဘဲထားရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆီး၊ဝမ္း မထိန္းနိုင္တာမ်ိဳးထိ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ 

ကုသနည္းေတြက ေရာဂါလကၡဏာေပၚမူတည္ျပီး ကြဲျပားသြားတယ္။အမ်ားစုက ေရာဂါပိုဆိုးမလာေအာင္နဲ႕ ေဝဒနာကို ယာယီ သက္သာေစဖို႕သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ဘာလုပ္ၾကသလဲ။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ခိုင္းတယ္။ အလြယ္တကူ အိမ္မွာတင္ ဇက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ေပးနိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းလွည့္ေလ့က်င့္ခန္း တေန႕ သံုးၾကိမ္ (၅)မိနစ္စာေလာက္ လုပ္ပါ။ တင္းေနတဲ့ကုပ္ကို ေရေႏြးအိတ္သံုးျပီး အပူကပ္ေပးနိုင္တယ္။ ဆရာဝန္ဆီသြားရင္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး၊အေၾကာေလွ်ာ့ေဆးမ်ိဳး ေပးတတ္တယ္။ သိပ္မဆိုးရင္ cervial collar လည္ေထာက္ကို ေန႕တဝက္ေလာက္ တပ္ခိုင္းျပီး သက္သာလာေစတယ္။ ဒါမွ မသက္သာေသးရင္ physiotherapist ေတြဆီသြားျပီး ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊အပူေပးျပီး နွိပ္တာမ်ိဳးေတြလုပ္နိုင္ပါတယ္။ အဆစ္ထဲကို စတီးရိြဳက္ထိုးျပီး ကုသတဲ့ နည္းလည္းရွိတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတာ့မ်ားတယ္။ ေဝဒနာကို ယာယီသက္သာေစရံုသာ ျဖစ္မယ္။ ေရာဂါေတာ့ အရွင္းမေပ်ာက္ကင္းေစနိုင္ပါ။ မသက္သာေသးရင္ ေနာက္ဆုံးပိတ္နည္းက အရိုးအဆစ္ခြဲစိတ္ျပဳျပင္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။  ခြဲစိတ္နည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အဆစ္ေနရာကို ခြဲစိတ္ျပီး ပ်က္ဆီးေနတဲ့အပိုင္းေတြကို ရွင္းလင္းျဖတ္ေတာက္ရတယ္။ ပ်က္ဆီးတဲ့ အရုိးေနရာမွာ ၾကားခံ bone implant တခုနဲ႕ အစားထိုး ထည့္ထားရပါတယ္။တခ်ိဳ႕က မလႈပ္နိုင္ေအာင္ metallic plate သတၱဳျပားတခုနဲ႕ အုပ္ျပီး ခ်န္ထားခဲ့တယ္။ အမ်ားစုဟာ ခြဲစိတ္ျပီး ၆-၉လအတြင္း အလုပ္ေတြျပန္လုပ္နိုင္ၾကတယ္။ 

က်ီးေပါင္းဆိုတာ အရိုးအဆစ္ေတြ တျဖည္းျဖည္း ပ်က္ဆီးယိုယြင္းလာတဲ့ ေရာဂါမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ပ်က္ဆီးမႈက ေနွးတာနဲ႕ျမန္တာပဲ ကြာျခားတယ္။ ပ်က္ဆီးေနတဲ့ အဆစ္အျမစ္က အာရံုခံေၾကာေတြကို ဖိမိတဲ့အခါ က်ီးေပါင္းလကၡဏာေတြ စတင္ခံစားလာရတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ စတင္ခံစားရလည္း တေယာက္နဲ႕တေယာက္ မတူနိုင္ဘူး။ အသက္အရြယ္၊အလုပ္အကိုင္၊အေနအထိုင္ေပၚလည္း မူတည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကသိပ္မဆုိးေပမယ့္ တခ်ိဳ့ကေတာ့ မခံနိုင္ေအာင္ နာက်င္တတ္တယ္။ တူညီတာက တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေရာဂါပိုဆိုးလာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီအတြက္ ဘာေတြၾကိဳတင္ျပင္ဆင္သင့္လဲ။ 

အေနအထိုင္ဆင္ျခင္ပါ။ ထိုင္တဲ့ပံုစံံ၊အိပ္တဲ့ပံုစံ မွန္ကန္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဥပမာ ထုိင္တဲ့အခါ ခါးမတ္မတ္ထား၊ေရွ႕တည့္တည့္ ရႉျပီးထုိုင္ပါ။ အိပ္တဲ့အခါ ေခါင္းအုံးတလံုးထက္ မပိုသင့္ဘူး။ က်ီးေပါင္းအတြက္ သီးသန့္လာတဲ့(အလယ္ကအခ်ိဳင့္ပါတဲ့)ေခါင္းအံုးမ်ိဳးနဲ႕ အိပ္သင့္တယ္။ျဖစ္နိုင္ရင္ ဇက္ေလ့က်င့္ခန္းသာမက ခါးေလ့က်င့္ခန္းပါ လုပ္ၾကည့္ပါ။ ေရကူးသလို ေျခ၊လက္ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳးလည္း ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ့က်င့္ခန္းကို အလြန္အကၽြံျဖစ္ေအာင္ မလုပ္သင့္ဘူး။ ေနွးေနွးနဲ႕ မွန္မွန္သာလုပ္ပါ။ ဝိတ္တတ္နိုင္သမွ် ထိန္းပါ။ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္၊ခြာျမင့္ဖိနပ္ မစီးသင့္ဘူး။ က်ီးေပါင္းထတဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္စိ အာရံုစိုက္ရတဲ့ အလုပ္ေတြ တတ္နိုင္သမွ် ေရွာင္ထားသင့္တယ္။ တီဗြီ၊ကြန္ပ်ဴတာ၊စာအုပ္ မဖတ္ပါနဲ႕။ ေရေအးမကိုင္ပါနဲ႕။ ပန္းကန္ေဆး၊အဝတ္ေလွ်ာ္၊မီးပူတိုက္အလုပ္ေတြ မလုပ္ပါနဲ႕။ အဲယားကြန္း၊ပန္ကာေလက ပိုဆိုးတတ္တယ္။ ေရခ်ိဳးတဲ့အခါ ေရပူကိုသာ သံုးပါ။ ေယာဂက်င့္တာလည္း ေလ့က်င့္ခန္းတမ်ိဳးျဖစ္လို႕ က်ီးေပါင္းအတြက္ ေကာင္းတယ္။ တရုတ္အပ္စိုက္ကုထံုးကလည္း အက်ိဳးရွိနိုင္တယ္။ ဗမာေဆးဆိုတာေတြလည္း စမ္းလို႕ရပါတယ္။ ေဆးပညာက အသိအမွတ္မျပဳေပမယ့္ ေကာင္းတဲ့နည္းေတြလည္း ရွိနိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါေပၚမူတည္ျပီး တေယာက္နဲ႕တေယာက္ တုံ႕ျပန္မႈေတြေတာ့ ကြာျခားနိုင္တယ္။ 

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

ရတနာပံုသတင္းစာ(၁၈.၈.၁၄)