Penicillin ပင္နယ္စလင္ ပိုးသတ္ေဆး

၁။Antibiotic guideline 2012ထဲက ပါဝင္တာေတြကို အရင္တည္းက စာရင္းျပဳစုျပီး မွတ္စုထုတ္ထားပါတယ္။ကိုယ္ပိုင္အသံုးျပဳဖို႕ gist ထုတ္ထားတာပါ။

၂။ဒီguideline ဟာ ေဆးကုသတဲ့အခါ အရမ္းအသံုးဝင္သလို ဆရာဝန္ေတြအတြက္ေတာ့ မရွိမျဖစ္ပါ။

၃။ေဆးကုတဲ့ဆရာဝန္ေတြအဖို႕ ပိုးသတ္ေဆးေတြေရြးခ်ယ္တဲ့အခါ အင္မတန္လြယ္ကူေစပါတယ္။

၄။တခ်ိဳ႕အတြက္ လိုအပ္ေကာင္းလိုအပ္မယ္ထင္လို႕ ျပန္လည္မွ်ေဝေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

၅။ဖေယာင္းတိုင္မီးကို လက္ဆင့္ကမ္းထြန္းညွိေပးျခင္းသာ
ျဖစ္ပါတယ္။ကိုယ္တိုင္သိလြန္းတတ္လြန္း၍ မဟုတ္ေၾကာင္း ရိုးသားစြာ ဝန္ခံပါတယ္။

၆။မွတ္စုလမ္းညြန္ကို ဖတ္ျပီး အသိပညာတိုးပြားမယ္၊ပိုးသတ္ေဆးေတြ လြယ္လြယ္ကူကူ ေရြးခ်ယ္အသံုးျပဳနိုင္မယ္ဆိုရင္ အပင္ပန္းခံရက်ိဳးနပ္ပါျပီ။

(တပိုင္းခ်င္းကို အပိုင္းလိုက္ခြဲ၍ ေရးသားေဖာ္ျပပါမယ္။)

Penicillinပင္နယ္စလင္

ပင္နယ္စလင္ဆိုတာကို စေကာ့တလန္လူမ်ိဳး Alexander Fleming က ၁၉၂၈ခုနွစ္မွာ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။ပင္နယ္စလင္ မိႈတမ်ိဳးက ထုတ္လုပ္ထားတယ္။ ပင္နယ္စလင္ဆိုတဲ့စကားက က်ယ္ျပန္႕တယ္။ပင္နယ္စလင္အုပ္စုထဲမွာ benzylpenicillin (penicillin G), procaine benzylpenicillin (procaine penicillin), benzathine benzylpenicillin (benzathine penicillin)နဲ႕ phenoxymethylpenicillin (penicillin V)ဆိုျပီး ရွိၾကတယ္။

-penicillin Vနဲ႕ penicillin Gက G(+) ဘက္တီးရီးယားပိုးအမ်ားစုကို သတ္နိုင္တယ္။

-penicillin Gကိုstreptococcus ပိုးဝင္တဲ့အခါ အဓိကဦးစားေပးသံုးစြဲၾကတယ္။ Aminoglycosideေဆးနဲ႕ တြဲေပးတဲ့အခါ  အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႕ နွလံုးအတြင္းေျမွးေရာင္ျခင္းendocarditis အတြက္ အသံုးျပဳတယ္။

-penicillin Vဆိုတာ ေသာက္ေဆးျဖစ္လို႕ Benzyl Penေလာက္ အာနိသင္မေကာင္းဘူး။Strep. Pyogenesကို ေကာင္းေကာင္းနိုင္လို႕ လည္ေခ်ာင္းနာတဲ့အခါ အဓိကသံုးစြဲၾကတယ္။ ပင္နယ္စလင္ေသာက္ေဆးတိုင္းက အနံ႔ျပင္းၾကတယ္။ ေဆးယဥ္ပါးမႈ အလြန္ရွားလို႕ ေရရွည္ေသာက္သံုးနိုင္တယ္။

-Procaine Penicillin ဆိုတာ အသားေဆးျဖစ္တယ္။ တေန႕နွစ္ၾကိမ္ ထိုးရတယ္။pen.Gေနရာမွာ အစားထိုးသံုးစြဲနိုင္တယ္။ ဦးေနွာက္အေျမွးပါးေရာင္တဲ့ ေရာဂါမွာေတာ့ အသံုးမျပဳနိုင္ဘူး။

-Benzathine Penicillinဆိုတာ အာနိသင္ၾကာသလို ေဆးထိုးတဲ့အခါ နာက်င္တတ္တယ္။streptococcusေၾကာင့္ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းအတြက္ အသံုးျပဳတယ္။ ရိုးရိုး ဆစ္ဖလစ္ကာလသားေရာဂါမွာ ေပးနိုင္ျပီး neurosyphilis မွာ အသံုးမျပဳၾကဘူး။

Ampicillinနဲ႕Amoxycillinဆုိတာ ပင္နယ္စလင္က ထုတ္ထားတဲ့ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ semisynthetic penicillinလို႕လည္း ေခၚတယ္။ ပင္နယ္စလင္က နိုင္တဲ့ပိုးမွန္သမွ်ကို ဒီေဆးေတြလဲ နိုင္ၾကတယ္။ပင္နယ္စလင္ထက္ သာသြားတာတခုက G(-) တုတ္ေခ်ာင္းေကာင္ ဘက္တီးရီးယားေတြကိုပါနိုင္တယ္။ enterococcus, H.influenza,E.coli,proteus,salmonella စတဲ့ပိုးေတြမွာ အစြမ္းထက္လို႕ ရိုးရိုးပင္နယ္စလင္ထက္ ပိုအသံုးမ်ားတယ္။ ပင္နယ္စလင္မတဲ့သူေတြမွာ သတိနဲ႕ေပးရတယ္။ တခ်ိဳ႕ပင္နယ္စလင္ထိုးေဆးမတဲ့ေပမယ့္ Amoxycillin တဲ့တာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ေဆးအာနိသင္ပိုေကာင္းခ်င္ရင္ Piperacillin နဲ႕ တြဲသံုးရတယ္။ ဒီနွစ္ခုတြဲလိုက္ရင္ ပိုးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနိုင္သြားတယ္။

-Amoxycillin က ampicillinထက္ ေသာက္ေဆးမွာ စုပ္ယူမႈပိုေကာင္းတယ္။ Amoxycillin ကို လည္ေခ်ာင္းနာသူ၊ေလျပြန္ေရာင္သူေတြမွာ ေပးနိုင္တယ္။

-Ampicillin က အက္ဆစ္မ်ားတဲ့အခါ စုပ္ယူမႈပိုေကာင္းတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ampicilliေပးတဲ့ အခါ အစာမစားခင္ ၾကိဳေပးတာ ပိုမိုသင့္ေတာ္တယ္။ သို႕ေသာ္ အစာအိမ္ေရာဂါရွိတဲ့ လူနာေတြမွာ ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျဖစ္တတ္လို႕ အစာစားျပီးေပးတာ ပိုအဆင္ေျပတာ ေတြ႕ရတယ္။ shigellaပိုးဝင္ရင္ဒီေဆးကို ဦးစားေပးသံုးနိုင္တယ္။

-Cloxacillin ဆိုတာ ပင္နယ္စလင္ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ Staphylococcusပိုး သီးသန္႕အတြက္ အသံုးျပဳၾကတယ္။ စုပ္ယူမႈပိုေကာင္းတာက flucloxacillinျဖစ္ပါတယ္။ dicloxacillinဆိုတာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ Cloxacillin အုပ္စုကို Amoxycillin(သို႕)ampicillin နဲ႕ေပါင္းစပ္တဲ့အခါ အာနိသင္ ပိုထက္လာတယ္။

Coamoxyclavဆိုတာ Amoxycillin နဲ႕ clavulanic acidကို combination ေပါင္းစပ္ထားတဲ့ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ဒီလိုေပါင္းစပ္လိုက္လို႕ အာနိသင္က ဆတိုးမကေကာင္းသြားတယ္။ ေတာ္ရံုေဆးမတိုးသူေတြ ဒီေဆးသံုးတဲ့အခါ သက္သာၾကတယ္။ CSFကို ေဖာက္နိုင္လို႕ ဦးေနွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါတင္သာမက ဦးေနွာက္ျပည္တည္နာအတြက္ပါ အသံုးျပဳနိုင္တယ္။ ပိုေကာင္းသြားတာက anaerobes ေလမဲ့ဘက္တီးရီးယားေတြမွာလည္း အသံုးက်ေသးတယ္။အျဖစ္မ်ားတဲ့ H.influenzaပိုးေတြမွာ တျခားေဆးမတိုးတဲ့အခါ ဒီေဆးေသာက္ရင္ ေပ်ာက္တာမ်ားတယ္။

Piperacillin ဆိုတာ G(-)အားလံုးနီးပါးအတြက္ အာနိသင္ရွိတယ္။ တျခားေဆးေတြနဲ႕ ေပါင္းသံုးတာေတာ့ ပိုမ်ားတယ္။ ေသြးျဖဴဥနည္းလူနာေတြ၊pseudomonas ပိုးဝင္တဲ့လူနာေတြမွာ Aminoglycosideေဆးနဲ႕ ေပါင္းသံုးတတ္ၾကတယ္။ Tazobactam နဲ႕ေပါင္းသံုးတဲ့အခါ Klebsiella နဲ႕ E.coliပိုးေတြကို ေကာင္းေကာင္းနိုင္တာ ေတြ႕ရတယ္။

                                                    

                                                                                                                                       

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၂၃.၂.၁၃