သတၱဳဆိပ္သင့္ျခင္း

ဆရာ

mercury သုိ႔မဟုတ္ Lead အဆိပ္သင့္တာကုိ ဘယ္လုိ ကုသရမလဲ သိလုိပါတယ္ခင္ဗ်ား။ မက္ေဆ့ေဘာက္က ေမးရင္ ရွည္မွာမုိ႔ အီးေမးပုိ႔လုိက္ရပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ အတန္းထဲမွာ စာညံ့လာတာ၊ short-term memory အားနည္းလာတာ၊ ဆရာ စာသင္ရင္ စိတ္တျခားလူတျခား ျဖစ္ေနုျပီး ဘာေတြ သင္လုိ႔ သင္သြားမွန္း မသိလုိက္တာေတြ ခံစားရပါတယ္။ 

ကၽြန္ေတာ္ ခံစားရတဲ့ လကၡဏာေတြကုိ စစ္ေဆးျပီး မာက်ဴရီ ဒါမွမဟုတ္ ခဲဆိပ္သင့္တာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ ႔ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အရင္က ေသြးအားေကာင္းေအာင္ဆုိျပီး
ေက်ာက္ေသြးကုိ ေရေဖ်ာ္ေသာက္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိပါတယ္။ နီရဲရဲနဲ႔ သံေခ်းရည္လုိ ျဖစ္ျပီး အရသာလဲ သံေခ်း သတၱဳေခ်း အရည္ကုိ ေသာက္ရတာနဲ႔ တူပါတယ္။ အခု ျဖစ္တာ အဲဒါနဲ႔ေတာ့ ဆုိင္မလား မသိဘူး။ 

ဘာေတြ လုပ္ရမလဲဆရာ။ ကၽြန္ေတာ္ ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိ ဘာပဲလုပ္ရလုပ္ရ လုပ္ပါ့မယ္။ ပညာေရးေရာ ဘ၀တက္လမ္းေရာ အားလံုး အၾကီးအက်ယ္ ထိခုိက္ေနလုိ႔ပါ။

ဗီတာမင္ဘီနဲ႔ သတၱဳဓာတ္ေတြလဲ မခ်ိဳ႕တဲ့ေအာင္ ဂရုစုိက္ရမယ္ဆုိလုိ႔ ဗီတာမင္အားေဆး ေသာက္ေနတာ  ၃ လေက်ာ္ျပီဆရာ။ သိပ္မထူးျခားလုိ႔ ေသာက္တဲ့ပမာဏ နည္းေနလုိ႔လား၊ ဘယ္ေလာက္ထိ အလြန္ဆံုး ေန႔စဥ္ ေသာက္ႏုိင္လဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ေသာက္တဲ့ အားေဆးမွာ ပါတဲ့ ဗီတာမင္ေတြက ေဆးတစ္လံုးမွာ-

B 1.1 mg

B2 1.4 mg

B3 1.6 mg

B5 6 mg

B6 1.4 mg

B9 200 mcg

B12 2.5 mcg

ေန႔စဥ္ ဘယ္ႏွစ္လံုး အလြန္ဆံုး ေသာက္ရမလဲဆရာ။ ဗီတာမင္ဘီက ေရမွာေပ်ာ္၀င္တာမုိ႔လုိ႔ high dose ေသာက္လဲ ကုိယ္ထဲမွာ ပုိလွ်ံတာ ျဖစ္ခဲတယ္ဆုိတာ ဟုတ္ပါသလား။ Vitermin B deficiency ရွိရင္ ဘယ္ႏွစ္လံုး ေသာက္ရပါမလဲ။ 

က်န္တဲ့ေဆးအေနနဲ႔ မဂၢနီစီယမ္န႔ဲ ကယ္လ္စီယမ္ ေသာက္ရမယ္ဆုိလုိ႔ ေသာက္ပါတယ္။ အဲဒါလဲ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ခ်ိဳ႕ငဲ့ႏုိင္တယ္ဆုိလုိ႔ ေန႔စဥ္ ေသာက္သင့္တဲ့ ပမာဏ ေျပာျပပါခင္ဗ်ာ။

detoxify ျဖစ္ေစဖုိ႔ အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ မ်ားမ်ားစားေပးပါဆုိလုိ႔ ဒါလဲ စားပါတယ္။ 

ဘာေတြ လုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္သလဲ. ဘာေတြ လုိက္နာရမလဲ ေျဖဆုိေပးေစခ်င္ပါသည္ခင္ဗ်ား။

ေလးစားစြာျဖင့္

......

ေမးထားတဲ့အပိုင္းက သတၱဳဆိပ္သင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဝင္နိုင္တဲ့နည္းေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ မ်ိဳခ်မိတာ၊ရႈရိႈက္မိတာနဲ႕ အေရျပားလႊာက စုပ္ယူလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ သတၱဳေတြဝင္လာရင္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ soft tissue မွာ သိမ္းဆည္းထားတယ္။ျပႆနာတခုက ဝင္လာျပီး တျခားခႏၶာကိုယ္တြင္း ပရိုတင္းေတြနဲ႕သြားေပါင္းတယ္။ ရလာဒ္ကေတာ့ အင္ဇုိင္းလုပ္ေဆာင္မႈ ပ်က္ျပားေစျပီး ဇီဝကမၼေျပာင္းလဲလာျပီး ခႏၶာကိုယ္တြင္း အစိတ္အပိုင္းေတြကို ဒုကၡေပးေတာ့တယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ့သတၱဳေတြက ခဲဆိပ္၊မာက်ဴရီ၊သံဓာတ္၊ကတ္ဒ္မီယမ္(Cadmium)၊သယ္လ္လီယမ္(Thallium)၊ဘစ္စ္မတ္နဲ႕ အာဆင္းနစ္ဓာတ္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

ဒီသတၱဳေတြထဲမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးက lead poison ေခၚတဲ့ ခဲဆိပ္သင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ခဲဆိပ္ကို ရႈရိႈက္မိလို႕၊မ်ိဳခ်မိလို႕ျဖစ္ၾကတယ္။ ခဲဆိပ္က ခႏၶာကိုယ္ထဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းဝင္ေပမယ့္ ပိုဆိုးတယ္။ ဦးေနွာက္နဲ႕အာရံုေၾကာကို ဆိုးရြားစြာထိခိုက္ေစျပီး ေက်ာက္ကပ္ကိုပါ ဒုကၡေပးတယ္။ ဦးေနွာက္ဆဲလ္သေဘာက ပ်က္ဆီးရင္ ျပန္မေကာင္းေတာ့ပါ။  ေသြးေပါင္ပါတက္လာတယ္။ ေသြးနီဥသက္တမ္းတိုသြားျပီး ေသြးအားနည္းေရာဂါ(hypochromic microcytic anaemia)ကိုပါ ျဖစ္ေစတယ္။ သံဓာတ္အားနည္းရင္ ခဲဆိပ္ကို စုပယူမႈမ်ားလို႕ ပိုဆိုးတယ္။ ငယ္ေလ အူလမ္းေၾကာင္း အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာေတြကျဖစ္နိုင္လဲ

သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္သူေတြမွာ ခဲဆိပ္အေငြ႕ရႈရိႈက္ျခင္းေျကာင့္ ျဖစ္ျကတယ္။ ခဲသတၱဳအရည္က်ိဳတာ၊ေရာစပ္တာ၊သန္႕စင္တာေတြကလည္း ျဖစ္ၾကတယ္။ေရနံ၊သုတ္ေဆး၊မႈတ္ေဆးနဲ႕ ဆီသြပ္ဗူးေတြကတဆင့္ ျဖစ္နိုင္တယ္။ကေလးေတြမွာ ဓာတ္ခဲ၊မီးသီးကိုက္ရာကေနျဖစ္နိုင္တယ္။ ဘက္ထရီျပင္တဲ့ေနရာေတြက ခဲဆိပ္သင့္နိုင္တဲ့ေနရာေတြျဖစ္ပါတယ္။ေလ့လာခ်က္ေတြအရ လူၾကီးေတြထက္ ကေလးေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။ ကေလးသံုးနွစ္ေအာက္ေတြ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။လူၾကီးေတြမွာ အလုပ္အကိုင္နဲ႕ ပိုဆိုင္တယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္မွာထိေတြ႕မႈမ်ားရာက ျဖစ္တယ္။ သဘာဝအားေဆး၊တိုင္းရင္းေဆးဆိုတာေတြ သံုးစြဲရာကျဖစ္နိုင္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခဲသတၱဳသံုးတာကို တတ္နိုင္သမွ် ေလွ်ာ့ခ်လာၾကတယ္။ ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာ ပစၥည္းေတြမွာ ခဲသတၱဳမသံုးဖုိ႕ေျပာလာၾကတယ္။ ရုိးရာေဆးဝါး(folk remedies)ေတြသံုးတဲ့အခါ သတိရွိဖို႕ ပညာေပးလာၾကတယ္။ 

သတၱဳဆိပ္သင့္ရင္ ယာယီနဲ႕နာတာရွည္ ဆိုျပီး ခြဲထားတယ္။

လကၡဏာေတြက  IQ နည္းလာတာနဲ႕ အမူအက်င့္ေျပာင္းလဲလာတာျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္အာရံုမစုစည္းနိုင္ၾကေတာ့ဘူး။ဗုိက္နာတာ၊ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္တာ၊အသားဝါတာ၊စိတ္ေလလြင့္သလိုခံစားရတာ၊လုပ္ခ်င္ကိုင္ခ်င္စိတ္ေပ်ာက္တာ၊ ကေယာင္ကတန္းျဖစ္တာ၊ တက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္နိုင္တယ္။

ခဲဆိပ္သင့္တာ ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် ေအာက္ပါလကၡဏာေတြ ခံစားရတယ္။ဗိုက္နာတာ၊ဝမ္းခ်ဳပ္တာ၊စိတ္တိုလြယ္တာ၊ေခါင္းကိုက္တာ၊ အၾကားအာရံုခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ေျခ၊လက္အားယုတ္တာ၊ကေလးရဖို႕ခက္ခဲတာ၊ သတိေမ့တတ္တာ၊သတိလက္လြတ္ျဖစ္တာ၊မွတ္ဥာဏ္တျဖည္းျဖည္း ယိုယြင္းတာလာေတြ ျဖစ္တယ္။တခါတရံေက်ာက္ကပ္ေရာင္တဲ့ လကၡဏာေတြနဲ႕ တြဲဖက္နိုင္တယ္။သိသာတဲ့လကၡဏာေတြက သြားဖံုး ျပာတာ၊ေသြးအားနည္းတာ၊အအိပ္အစားနည္းတာ၊အျငိမ္မေနတာ၊မွတ္မိနိုင္စြမ္းအားနည္းတာ၊ၾကြက္သားအားနည္းလာတာထိမႈသိမႈ အာရံုခံစားမႈ၊လႈပ္ရွားမႈ နည္းပါးလာတာေတြ ရွိတယ္။

ခဲဆိပ္လို႕ ဘယ္လိုသိနိုင္လဲ

အကယ္၍ ေသြးထဲမွာ ခဲဓာတ္ ≥10 μg/dL မ်ားရင္ ခဲဆိပ္သင့္တယ္လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ကေလးေတြမွာ အရင္ဆံုး မွတ္ဥာဏ္အားခ်ိဳ႕ယြင္းလာတယ္။ 45 μg/dL အထက္ေရာက္ရင္ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုငရာ လကၡဏာေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။70 μg/dL ထက္ေက်ာ္ရင္ ဦးေနွာက္နဲ႕ အာရံုေၾကာကိုဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္ ေနျပီး 100 μg/dLေက်ာ္ရင္ေတာ့ အသက္အႏၱရာယ္ပါ စုိးရိမ္လာရျပီ။ ကေလးေတြမွာ X ray ဓာတ္မွန္ရိုက္ရင္ ေပါင္ရုိးေတြမွာ lead band အစင္းေျကာင္းေတြ အလ်ားလုိက္ေတြ႕ရတယ္။

ဘယ္လိုကုသလဲ

ရုတ္တရက္ မ်ိဳခ်မိျပီး အေျခအေနဆိုးရင္(lead >60 μg/dL)  နွာေခါင္းပိုက္တပ္ျပီး polyethylene glycolနဲ႕ ေဆးရတယ္။calcium disodium edetate ကို အေၾကာေဆး ဒရစ္သြင္းရတယ္။ အဆိပ္ေခ်ဖ်ကိတ့့ဲေဆး(chelator)ေပးျပီး သတၱဳနဲ့့ေပါင္းျပီး စြန္႕ထုတ္နိုင္ေအာင္ ကူညီေပးရတယ္။ ေသြးေပါင္ေကာင္းေအာင္ normal salineခ်ိတ္ေပးတယ္။ရုတ္တရက္အသည္းအသန္လူနာေတြမွာ ေသခ်ာၾကပ္မပ္ကုသေပးရင္ သက္သာလာပါတယ္။အေနာက္နိုင္ငံေတြမွာ ေသဆံုးမႈနည္းတယ္။

ျဖည္းျဖည္းခ်င္းျဖစ္တာ ဒါမွမဟုတ္ သိပ္မဆိုးရင္ အဆိပ္ေျဖေဆး(Oral chelation therapy) ေပးနိုင္တယ္။ Dimercaptosuccinic acid (DMSA, or succimer) ဆိုတာလည္း သုံးတယ္။ မေကာင္းတာက ၾကီးထြားမႈကို ေနွာင့္ေနွးေစနိုင္တယ္။ D-penicillamine လည္း အသံုးမ်ားတယ္။ မေကာင္းတာက ေသြးျဖဴဥနဲ႕ ေသြးဥမႊားကို ထိခိုက္ေစတာပါ။ သတိျပဳရမွာက ေျဖေဆး(Chelation therapy )ျဖတ္တဲ့အခါ ခပ္ျဖည္းျဖည္း ျဖတ္ေပးရတယ္။ မဟုတ္ရင္ အရိုးထဲက ဓာတ္ေတြပါထြက္လာျပီး ရုတ္တရက္ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။

ေရရွည္မွာ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လဲ

ဦးေနွာက္အျပင္ တကိုယ္လံုးကို ထိခိုက္နိုင္တယ္။ အဆိပ္အေတာက္ကို စြန္႕ထုတ္ေပးတဲ့ အသည္းနဲ႕ေက်ာက္ကပ္ကိုပါ ထိခိုက္ေစတယ္။ တခါတရံ အဆိပ္ေျဖေဆးကိုယ္တိုင္က ေသြးတိုး၊ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ ဦးႏွာက္ကိုထိခိုက္ေစတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ကေလးေတြမွာ ခဲဆိပ္သင့္တဲ့အခါ သင္ၾကားမႈနဲ႕ သင္ယူမႈအျပင္ စိတ္ခံစားမႈ၊အမူအက်င့္ေတြေျပာင္းလဲလာတာကလည္း ပညာေရးကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ေရရွည္မွာ လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ဆိုင္တဲ့ အာရံုေၾကာေတြ ထိခိုက္လာတာ၊စိတ္က်လြယ္ စိတ္တိုလြယ္တာ၊အမူအက်င့္ေျပာင္းလဲတာနဲ႕ မ်ိဳးပြားနိုင္စြမ္းကိုပါ ထိခိုက္ေစလာတယ္။ 

မာက်ဴရီဆိပ္သင့္တာ

မာက်ဴရီဓာတ္ 10-50 mg/kg ထက္မ်ားရင္ အဆိပ္သင့္နိုင္တယ္။ အူလမ္းေၾကာင္းက မစုပ္ယူနိုင္တာေၾကာင့္ ဒုကၡသိပ္မေပးနုိင္ေပမယ့္ အေရျပားကတဆင့္ စုပ္ယူနိုင္တယ္။စက္ရံုေတြမွာသံုးတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးမီးေလာက္ရင္ မာက်ဴရီေတြ ထြက္သြားတယ္။ျပဒါးဆိပ္သင့္တာက်ေတာ့ ပင္လယ္ငါး၊ပိုးသတ္ေဆးနဲ႕ ျပဒါးတိုင္လိုပစၥည္းေတြကျဖစ္တယ္။

ေရတုိလကၡဏာေတြက တုပ္ေကြးဆန္ဆန္ ၾကြက္သားနာတာ၊အစာအိ္မ္နာတာ၊စိတ္တိုလြယ္တာ၊အာရံုေၾကာပ်က္ဆီးတာ၊အသညး္ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ေစတာတို့ျဖစ္တယ္။ 

ဘာေတြလုပ္ျကလဲ

မာက်ဴရီကို ရႈရိႈက္မိျပီး အဆိပ္သင့္တဲ့အခါ အဆုတ္ကို ထိခိုက္တာသက္သာေစဖို႕ hydrocortisoneကို အေၾကာထဲထိုးေပးရတယ္။ ပါးစပ္ကမ်ိဳခ်မိရင္  d-penicillamine ေပးျပီး သက္သာေစတယ္။ 

ေမးထားသူအတြက္ ေျဖရွင္းခ်က္

-လကၡဏာက ခဲဆိပ္သင့္တာနဲ႕ ပိုတူတယ္။ 

-ဒီအတြက္ ဆရာဝန္နဲ႕ ေသခ်ာစနစ္တက် ကုသဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

-ေမးထားတဲ့ ဗီတာမင္ေဆးေတြကေတာ့ ပမာဏနည္းလြန္းတယ္။ တျခားေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းေသာက္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။

-ဗီတာမင္ ဘီနည္းနည္းပါးပါးပိုေသာက္တာကို ခႏၶာကိုယ္က စြန္႕ထုတ္နိုင္တယ္။

-အာရံုေၾကာအတြက္ vitamin B1,6,12ပါတာေတြ ေသာက္ပါ။

-coQ10 ပါတဲ့ေဆးမ်ိဳးလိုအပိနိုင္တယ္။ 30mg တေန႕ သံုးၾကိမ္ေသာက္ပါ။

-calcium ေရာ magnesium ပါ ပါဝင္တဲ့ေဆးက ostocal-M ဆိုတာရွိတယ္။ တေန႕၂ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ 

-ကမာၻဦးရြက္(ginkgo biloba)ေဆးေသာက္ပါ။ bio-biloba 100mg တေန႕ ၂ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ 

-mega 3 ကို တေန႕ ၂ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ 

-အရင္ကေသာက္ေနတဲ့ သံဓာတ္လို တိုင္းရင္းေဆးကို မေသာက္ပါနဲ႕။

-ဗီတာမင္ အားေဆးေတြအေၾကာင္း တခုခ်င္းအေသးစိတ္ေရးထားပါတယ္။ ေဆးဝါးကမာၻဘေလာ့ခ္မွာ ဝင္ဖတ္ပါ။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

၁၈.၉.၁၄

ဆရာ

အတိအက်ပဲဆရာ။ ဆရာ ေျပာတဲ့လကၡဏာေတြက ကၽြန္ေတာ္ျဖစ္ေနတာနဲ႔။

စိတ္အာရံုမစုစည္းနိုင္ၾကေတာ့ဘူး။စိတ္ေလလြင့္သလိုခံစားရတာ၊လုပ္ခ်င္ကိုင္ခ်င္စိတ္ေပ်ာက္တာ၊ 

အဲဒါေတြ ကြက္တိပဲဆရာ။ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ေျပာေနတဲ့အတုိင္းပဲ။ ေအာ့အန္တာ တခါတေလေတာ့ ျဖစ္တယ္။ အသား၀ါမ၀ါက ကၽြန္ေတာ္လဲ သတိမထားမိဘူး။

ပရေဆး မေသာက္ေတာ့ဘူး။ ဗီတာမင္ေတြဓာတ္ေတြအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေတြ ဆရာ့ဘေလာ့မွာ လာ၇ွာသြားပါတယ္။ 

ေက်းဇူးအထူးျဖင့္

.......